Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Duyên

Hiệu đính: BS. Võ Ngọc Tú

Từ đồng nghĩa của Hội chứng Fitz Hugh Curtis

• Viêm quanh gan do lậu cầu
• Hội chứng viêm quanh gan

Tổng quan

Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis là một bệnh hiếm gặp, hầu như chỉ xảy ra ở phụ nữ.

Nó được đặc trưng bởi tình trạng viêm màng lót dạ dày (phúc mạc) và các mô xung quanh gan ( viêm quanh gan). Cơ ngăn cách dạ dày và lồng ngực (cơ hoành), giữ vai trò thiết yếu trong việc thở, cũng có thể bị ảnh hưởng.

Các triệu chứng phổ biến bao gồm đau nhiều hạ sườn phải, sốt, ớn lạnh, đau đầu và cảm thấy sức khỏe suy sụp (khó chịu). Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis là một biến chứng của bệnh viêm vùng chậu (PID), một thuật ngữ chung để chỉ nhiễm trùng đường sinh dục trên ở phụ nữ. Nhiễm trùng thường do Neisseria gonorrhoeae và Chlamydia trachomatis gây ra.

Dấu hiệu & Triệu chứng

Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis được đặc trưng bởi sự khởi phát cơn đau đột ngột, dữ dội ở vùng trên bên phải của bụng.

• Cơn đau có thể lan đến các vùng khác bao gồm vai phải và mặt trong của cánh tay phải.
• Vận động thường làm tăng cơn đau.
• Vùng phía trên bên phải có thể rất mềm.
• Một số trường hợp có thể có sốt, ớn lạnh, đổ mồ hôi ban đêm, nôn và buồn nôn, đau đầu, nấc cụt, và cảm giác sức khỏe suy sụp.
• Một số người bị ảnh hưởng có thể có các triệu chứng liên quan đến bệnh viêm vùng chậu bao gồm sốt, tiết dịch âm đạo và đau vùng bụng dưới. Đau bụng dưới có thể xuất hiện trước, sau hoặc xảy ra đồng thời với đau bụng trên.

Nguyên nhân

Hầu hết hội chứng Fitz-Hugh-Curtis gây ra bởi nhiễm vi khuẩn Chlamydia trachomatis, bệnh nhiễm Chlamydia hoặc vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae, nguyên nhân gây bệnh lậu. Chlamydia và bệnh lậu là những bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) phổ biến. Các nhà nghiên cứu tin rằng nhiều trường hợp mắc hội chứng Fitz-Hugh-Curtis là do nhiễm Chlamydia trachomatis hơn là do Neisseria gonorrhoeae.

Cơ chế bệnh sinh của Fitz-Hugh-Curtis vẫn chưa được hiểu hoàn toàn. Một số nhà nghiên cứu cho rằng nó xảy ra do:

• Sự nhiễm trùng gan và các mô xung quanh, có thể do vi khuẩn di chuyển trực tiếp từ khung chậu đến gan hoặc qua đường máu hoặc hệ thống bạch huyết.
• Đáp ứng tự miễn với việc nhiễm vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae hoặc Chlamydia trachomatis.

Bệnh lý tự miễn xảy ra khi hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể (kháng thể, tế bào bạch huyết, …), chống lại sự xâm nhập đột ngột của các sinh vât lạ khi chúng bắt đầu tấn công các mô khỏe mạnh của cơ thể. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng những người mắc hội chứng Fitz-Hugh-Curtis có lượng kháng thể cao chống lại Chlamydia trachomatis.

Nghiên cứu thêm cần thiết để xác định vai trò của tự miễn dịch trong phát triển của hội chứng Fitz-Hugh-Curtis.
Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis được đặc trưng bởi sự phát triển của mô sẹo dạng sợi, dạng chuỗi (kết dính) giữa gan và thành bụng hoặc cơ hoành.

Quần thể bị ảnh hưởng

Phần lớn các trường hợp xảy ra ở phụ nữ độ tuổi sinh sản bị bệnh viêm vùng chậu (PID). Khoảng 4-14% phụ nữ bị viêm vùng chậu phát triển hội chứng Fitz-Hugh-Curtis. Nó xảy ra với tần suất lớn hơn ở thanh thiếu niên dễ bị nhiễm trùng viêm vùng chậu.

Tỷ lệ thực tế của hội chứng Fitz-Hugh-Curtis trong dân số nói chung vẫn chưa được biết. Trong một vài trường hợp cực kỳ hiếm, nó đã xảy ra ở nam giới. Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis được mô tả lần đầu tiên trong các tài liệu y khoa vào năm 1920.

Những rối loạn liên quan

Những triệu chứng của các bệnh lý sau có thể tương tự như các triệu chứng của hội chứng Fitz-Hugh-Curtis. Những so sánh có thể hữu ích để chẩn đoán phân biệt.

Viêm gan siêu vi là tình trạng gan bị viêm do nhiễm virus. Có năm loại viêm gan do virus được đặt tên là A, B, C, D và E. Các loại viêm gan A, B và C là phổ biến nhất. Một số cá nhân có thể không phát triển các triệu chứng rõ ràng (không có triệu chứng). Các triệu chứng có thể xảy ra bao gồm buồn nôn, nôn, đau đầu, đau cơ, đau bụng, lòng trắng của mắt và niêm mạc bị vàng (vàng da).

 Một loạt các bệnh lý khác có thể giống như hội chứng Fitz-Hugh-Curtis bao gồm:

• Sỏi đường mật
• Viêm bể thận
• Viêm tụy
• Bệnh giời leo
• Viêm ruột thừa
• Sỏi thận
• Bệnh loét dạ dày tá tràng
• Viêm phổi do vi khuẩn, nấm hoặc virus

Viêm túi mật là tình trạng viêm ở túi mật, là một túi cơ hình quả lê nằm dưới gan. Chức năng chính của túi mật: lưu trữ, cô đặc mật. Và tống mật qua ống mật trong quá trình tiêu hóa chất béo.

Viêm túi mật có thể khởi phát đột ngột (cấp tính) hoặc có thể tồn tại kéo dài trong một thời gian (mãn tính). Viêm túi mật cấp thường do tắc nghẽn đường ra của túi mật. Nguyên nhân thường là do sự hình thành của sỏi trong đường mật (sỏi mật hoặc sỏi đường mật). Các đợt viêm túi mật cấp tính nhẹ lặp đi lặp lại có thể dẫn đến viêm túi mật mãn tính, có thể được đặc trưng bởi sự dày lên và co lại của thành túi mật và dẫn đến mất khả năng lưu trữ mật. Viêm túi mật có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm:

• Đau dữ dội ở bên phải bụng (hạ sườn phải) và / hoặc lưng.
• Buồn nôn
• Nôn
• Khó tiêu
• Sốt
• Vàng da, niêm mạc và tròng trắng mắt kéo dài (vàng da)
• Trong một số trường hợp, có thể có thêm các triệu chứng khác

Chẩn đoán

Chẩn đoán hội chứng Fitz-Hugh-Curtis được thực hiện thông qua việc loại trừ các nguyên nhân khác gây đau bụng trên bên phải. Chẩn đoán xác định bằng nhiều xét nghiệm chuyên biệt bao gồm:

• Các xét nghiệm kiểm tra bằng tia X
• Nội soi ổ bụng chẩn đoán
• Một số xét nghiệm nhất định

Các xét nghiệm kiểm tra bằng tia X. Bao gồm siêu âm, chụp X-quang phổi hoặc dạ dày và chụp cắt lớp vi tính (CT). Chụp X-quang đóng vai trò loại trừ các bệnh cảnh khác hoặc đánh giá tình trạng viêm quanh bao cả hai. Trong quá trình nội soi, một ống nhỏ đưa vào khoang bụng qua một vết rạch nhỏ trên thành bụng. Nội soi ổ bụng giúp các bác sĩ quan sát gan và mô quanh gan. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể xác định nhiễm Chlamydia trachomatis hoặc Neisseria gonorrhoeae.

Liệu pháp tiêu chuẩn

Điều trị
Việc điều trị hội chứng Fitz-Hugh-Curtis hướng đến các triệu chứng cụ thể rõ ràng ở mỗi cá nhân.

Liệu pháp kháng sinh là phương pháp điều trị chính cho những người mắc hội chứng Fitz-Hugh-Curtis. Các liều lượng khác nhau của tetracycline, doxycycline, ofloxacin, metronidazole và các loại kháng sinh bổ sung có thể được kê đơn để điều trị nhiễm trùng cơ bản.

Thuốc giảm đau (thuốc giảm đau) như acetaminophen và codeine có thể được sử dụng trong một số trường hợp. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đã đưa ra các hướng dẫn về điều trị bệnh viêm vùng chậu.    Trong một số trường hợp, liệu pháp kháng sinh có thể không làm giảm các triệu chứng và phẫu thuật mở bụng có thể được thực hiện.

Trong phẫu thuật mở bụng, một dụng cụ nhỏ, mỏng được đưa vào khoang bụng thông qua một vết rạch nhỏ trên bụng. Sau đó, bác sĩ có thể phá hủy bất kỳ mô sẹo xơ nào (kết dính) được tìm thấy trong vùng quanh gan.

Tài liệu tham khảo

https://rarediseases.org/rare-diseases/fitz-hugh-curtis-syndrome