Thảo dược giúp ngủ ngon, an thần

Giấc ngủ hằng ngày có vai trò rất quan trọng giúp bạn thư giãn cơ thể, tái tạo năng lượng sau một ngày làm việc. Trung bình mỗi người một ngày ngủ khoảng 7-8 giờ, tuy nhiên một số người lại không ngủ đủ giấc do một số nguyên nhân như tuổi tác, chế độ sinh hoạt, căng thẳng, suy nghĩ,… làm ảnh hưởng đến sức khỏe. 

1. Mất ngủ là bệnh gì?

Mất ngủ là một loại rối loạn giấc ngủ đặc trưng bởi khó ngủ, thức dậy liên tục, tỉnh giấc vào sáng sớm hoặc kết hợp các hiện tượng trên. 

Một người bình thường có thời gian ngủ trung bình khoảng 7 – 8 giờ mỗi đêm, hoặc có thể dao động từ 4 – 11 giờ. Một giấc ngủ có chất lượng là phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản như: đủ giờ, đủ sâu và quan trọng là cảm thấy khoẻ khoắn, tỉnh táo khi thức dậy… Một số khảo sát cho thấy thời gian ngủ trung bình của con người giảm dần theo tuổi tác.

Mất ngủ gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe

Theo thống kê:

Tại Canada, 1/4 số người trưởng thành khó tìm được giấc ngủ và 1/2 dân số sử dụng thời gian nghỉ ngơi của mình để làm việc. Tại Mỹ có 8-15% người trưởng thành than phiền bị mất ngủ, 3-11% phải dùng thuốc an thần và tỉ lệ này tăng theo tuổi.

• Tại Việt Nam, 10-20% số người mất ngủ tìm đến các bác sĩ chuyên khoa thần kinh. Bệnh gặp nhiều ở nữ giới hơn nam giới, nhất là ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh.

Mất ngủ thường có những dấu hiệu sau:

• Khó ngủ.
• Khó duy trì giấc ngủ.
• Thức dậy sớm.
• Không thấy tỉnh táo hoặc thấy mệt sau khi thức dậy.
• Tỉnh giấc nhiều lần khi ngủ và khó ngủ lại.

Nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ

Bệnh mất ngủ do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong đó, nếu chỉ bị mất ngủ thoáng qua thì có thể là do một số nguyên nhân sau:

• Căng thẳng, stress.
• Bị rối loạn giờ thức và ngủ trong ngày vì thay đổi lịch làm việc hoặc do chênh lệch múi giờ.
• Sử dụng các chất gây nghiện và kích thích như: Cà phê, trà, thuốc lá, rượu,…
• Ăn quá no trước giờ đi ngủ, gây nặng bụng, khó tiêu, ợ hơi.
• Các yếu tố về môi trường ngủ xung quanh như: có quá nhiều ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ, độ ẩm …

2. Thảo dược giúp ngủ ngon, an thần

Những người bị mất ngủ thường bị phụ thuộc rất nhiều vào thuốc ngủ, tuy nhiên sử dụng lâu dài gây nên những tác dụng phụ như: sút cân, cơ thể mệt mỏi, thường xuyên cáu gắt, chóng mặt,…

Đông y quan niệm “tâm tàng thần, can định chí”, nguyên nhân chính gây mất ngủ là do lo nghĩ quá độ làm hao tổn tâm, can, tì. Tâm hư tổn thì âm huyết cạn dần, tinh thần bất an. Can âm hư thì can dương vượng làm thần chí không ổn định. Tì hư thì ăn kém, ăn không hấp thu, người gầy sút…

Y học cổ truyền sử dụng các cây cỏ có tác dụng bình can tiềm dương, an thần dưỡng tâm, bổ can huyết giúp tạo giấc ngủ sinh lý, trấn tĩnh tinh thần, điều trị các chứng mất ngủ, hồi hộp, lo âu, hoảng loạn, ra mồ hôi trộm. Những cây cỏ rất thông dụng, dễ tìm, không độc hại, chúng ta có thể sử dụng hằng ngày vừa như một loại thực phẩm, vừa có tác dụng dưỡng tâm an thần, giúp ngủ yên giấc.

2.1. Tam thất

Cây tam thất là thảo dược trị mất ngủ nổi tiếng trong dân gian. Cây thuộc họ nhân sâm, thường được thu hoạch củ hoặc hoa để chữa bệnh nhờ có tác dụng an thần và nhiều công dụng quý cho sức khỏe.

Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn có thể dùng hoa tam thất. Bộ phận này được đem phơi khô, hãm uống tương tự như trà.

Cách sử dụng rất đơn giản như sau:

• Mỗi ngày, lấy 3 – 4 bông hoa tam thất khô bỏ vào ấm
• Đổ thêm lượng nước sôi vừa đủ vào, đậy nắp kín lại ủ khoảng 15 phút
• Rót trà hoa tam thất uống 2 – 3 lần trong ngày để cải thiện tình trạng mất ngủ, khó ngủ vào ban đêm.

Cây tam thất là thảo dược trị mất ngủ nổi tiếng trong dân gian

2.2. Lạc tiên

Lạc tiên hay còn được gọi là dây nhãn lồng, chùm bao, tên khoa học là Passiflora foetida. Trong lạc tiên có chứa cyanohydrin glycoside, sulphate ester, tetraphylline A, B, deidaclin, volkenin, passiflorin. Nhiều nước châu Âu đã ly trích chất passiflorin từ lạc tiên để bào chế thành một loại thuốc an thần nhẹ, giúp những người lớn tuổi dễ ngủ. Ngoài ra lạc tiên còn có tác dụng điều hòa nhịp tim giúp chữa bệnh tim hồi hộp, rối loạn nhịp tim, chống stress.

Mỗi ngày dùng 6-16 gam dây lá đã khô, có thể dùng chung với lá vông, lá dâu tằm, tim sen, mỗi loại 10 gam, thêm 500ml nước, đun sôi cạn còn 100ml, uống mỗi tối trước khi đi ngủ.

Lạc tiên có chứa chất passiflorin giúp những người lớn tuổi dễ ngủ

2.3. Lá vông nem

Lá Vông nem có tên khoa học là Erythrina indica, có vị đắng, tính bình, tác dụng an thần, gây ngủ, hạ nhiệt, hạ huyết áp, thông kinh lạc, sát trùng.

Lá có chứa một ancaloit là erythrine có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương và kích thích sự bài tiết mật nên thường được dùng để chữa bệnh mất ngủ, giúp ăn uống ngon miệng.

Có thể bào chế ở dạng nước sắc, cao lỏng hoặc xirô mỗi ngày 4-6 gam lá khô hoặc 5-10 lá tươi nấu ăn như canh. Phối hợp với lạc tiên, lá dâu tằm, tim sen dạng cao lỏng, mỗi ngày uống 10-15ml.

Lá vông nem có vị đắng, tính bình, tác dụng an thần, gây ngủ, hạ nhiệt, hạ huyết áp, thông kinh lạc

2.4. Tâm sen

Tâm sen là mầm của hạt sen, còn gọi là liên tâm (Embryo nelumbinis). Theo tài liệu, tim sen có vị đắng, tính hàn, tác dụng làm bình dục tính và trấn tĩnh tinh thần.

Trong tâm sen có chứa ancaloit là nelumbin, nuciferin, vị rất đắng, thường được pha chế ở dạng trà hòa tan nhanh hoặc nước uống đóng lon. Nuciferin có tác dụng kéo dài giấc ngủ, mỗi ngày 4-10 gam dạng hãm nước sôi như trà, có thể dùng độc vị hoặc phối hợp chung với táo nhân sao đen, thảo quyết minh sao đen, cúc hoa, lá dâu, lá vông, giúp bổ huyết, bổ tì dưỡng tâm và an thần định chí, trị các chứng mất ngủ, giảm trí nhớ, tim đập hồi hộp, suy nhược thần kinh do lo âu, căng thẳng, stress, làm việc quá sức, suy nhược cơ thể, giúp ăn ngon, đặc biệt trị chứng mất ngủ ở người cao tuổi.

Chiết xuất Nuciferin trong tâm sen có tác dụng kéo dài giấc ngủ, giúp bổ huyết, bổ tì dưỡng tâm và an thần

2.5. Mắc cỡ

Cây Mắc cỡ (Xấu hổ) có tên khoa học là Mimosa pudica, họ Mimosaceae, mọc hoang khắp nơi. Theo tài liệu cổ, mắc cỡ có vị ngọt, se, tính hơi hàn, ít độc, tác dụng an thần, làm dịu thần kinh, giảm đau, long đàm, chống ho, hạ nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu.

Toàn cây chứa ancaloit là mimosin và crocetin, flavonosit. Trong lá và rễ đều có selen nên chữa đau nhức xương khớp rất hiệu quả. Dân gian thường dùng nước sắc của mắc cỡ hoặc phối hợp với một số vị khác chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ. Mỗi ngày dùng 20 gam sắc lấy khoảng 100ml uống mỗi tối trước khi đi ngủ.

Cây Mắc cỡ có vị ngọt, se, tính hơi hàn, ít độc, tác dụng an thần, làm dịu thần kinh, giảm đau

2.6. Gừng

Gừng có tính ấm, giúp tăng cường lưu thông máu và oxy lên não, giảm căng thẳng, xoa dịu cơn đau đầu và hỗ trợ điều trị mất ngủ.

Ngoài ra, gừng còn có đặc tính giảm đau, chống viêm tự nhiên. Sử dụng thảo dược này đúng cách sẽ giúp cải thiện tình trạng đau nhức xương khớp và các chứng đau mãn tính trong cơ thể là nguyên nhân khiến cho nhiều người bệnh không có được giấc ngủ ngon trọn vẹn vào ban đêm.

Uống trà gừng trị mất ngủ:

• Lấy 1 nhánh gừng nhỏ rửa sạch, để nguyên cả vỏ bằm nhuyễn
• Bỏ gừng vào ấm đun sôi với 200ml nước trong 5 phút
• Lọc bỏ bã, để cho trà gừng nguội còn khoảng 40 độ
• Thêm vào 2 thìa mật ong quấy đều, uống khi trà còn ấm
• Sử dụng mỗi ngày 2 tách trà gừng vào buổi sáng và buổi chiều để bệnh mất ngủ nhanh chóng bị đẩy lùi.

Ngâm chân với nước gừng:

Ngâm chân vào nước gừng vào mỗi buổi tối trước khi đi ngủ có tác dụng giữ ấm cơ thể, tăng cường lưu thông khí huyết, làm thư giãn cơ bắp và các dây thần kinh, giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn.

• Dùng 2 củ gừng đập dập
• Đun sôi 1,5 lít nước rồi cho gừng vào tiếp tục nấu thêm 10 phút nữa để các hoạt chất trong gừng tiết hết vào trong nước.
• Thêm vào 1 thìa cà phê muối, quấy tan rồi tắt bếp
• Gạn nước gừng ra một cái chậu nhỏ, chờ cho nước nguội bớt rồi ngồi nhúng cả hai chân vào ngâm trong 15 phút.

Gừng có tính ấm, giúp tăng cường lưu thông máu và oxy lên não, giảm căng thẳng, hỗ trợ điều trị mất ngủ

2.7. Bình vôi

Cây bình vôi sử dụng củ để chữa mất ngủ. Loại cây này thường phát triển trên các vùng sườn đồi và có thể được tìm thấy ở nhiều tỉnh thành trên cả nước. Nghiên cứu được các nhà khoa học Liên Xô thực hiện vào năm 1961 cho thấy, củ bình vôi thể hiện rõ tác dụng an thần. Thảo dược này có thể gây buồn ngủ và ổn định huyết áp trong cơ thể.

Cách sử dụng bình vôi chữa mất ngủ:

• Củ bình vôi rửa sạch, gọt vỏ, thái mỏng phơi khô
• Mỗi ngày lấy 8 – 10g đem sắc với 1/2 lít nước uống
• Kiên trì áp dụng một thời gian để thấy được hiệu quả

Củ Bình vôi có tác dụng an thần tốt