BÀI 986 – Cây thòng bong với 18 bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm gan, lỵ, ong đốt, mụn rộp,…

Thòng bong là dược liệu được các chuyên gia đông y đánh giá cao với khả năng điều trị ”bách bệnh”. Vị thuốc này thường được chỉ định trong các bài thuốc điều trị viêm gan, lỵ, tiêu chảy, ăn uống khó tiêu,…

Tên dân gian: Còn gọi là bòng bong, thạch vĩ dây, dương vong, Cây leo cỏ đuôi chồn, Hải kim sa

Tên nước ngoài:  ribu-ribu besar, ribu-ribu-Gajah, darai Paya, và Akar sidin (Malaysia); Bogen-kletterfarn (Đức)

Tên khoa học Lygodium flexuosum Sw.

Họ khoa học: Thuộc họ Thòng bong Schizaeaceae.

Đặc điểm dược liệu thòng bong

Mô tả 

Thòng bong là một loại quyết có hiệp rất dài, mọc leo. Thân rễ bò, lá dài, có nhiều cặp lá chét, mỗi lá chét có nhiều lá chét con mang ổ tử nang ở mép. Bào tử hình 4 mặt. Trắng xám hơi vàng. Vòng đầy đủ nằm ngang gần đỉnh bào tử nang.

 Phân bố, thu hái và chế biến 

Mọc phổ biến ở bụi rậm, bờ rào. Thu hái gần như quanh năm, phơi khô mà dùng, không phải chế biến gì khác

Vị thuốc thòng bong

Tính vị

Thòng bong vị ngọt, tính lạnh.

Quy kinh

Quy vào hai kinh tiểu trường và bàng quang.

Công dụng và liều dùng 

Trong nhân dân toàn dùng cây thong bong sắc uống làm thuốc thông tiểu, chữa đi tiểu khó khăn, đái buốt, đau. Còn dùng làm thuốc lợi sữa.

Ngày dùng 12-24g dưới dạng thuốc sắc.

Bài thuốc chữa bệnh từ thòng bong

Chữa vết thương phần mềm

Kinh nghiệm của cụ lang Long Hải Dương (Hải Dương). Rửa vết thương bằng nước sau đây: Lá trầu không tươi 40g, phèn phi 20g. Dùng 2 lít nước nấu lá trầu không xong để nguội, gạn lấy nước trong cho phèn phi vào, đánh cho tan, lọc lấy nước trong rửa vết thương.

Sau khi rửa vết thương, băng bằng thuốc sau đây: Lá mỏ quạ tươi rửa sạch, bỏ cọng, giã nhỏ đắp lên vết thương. Nếu vết thương xuyên thủng thì đắp cả bên. Ngày rửa và thay băng 1 lần. Nếu vết thương tiến triển tốt nhưng lâu đầy thịt thay thuốc gồm: lá mỏ quạ tươi và lá thòng bong hai thứ bằng nhau giã nát đắp vào vết thương, ngày rửa thay băng 1 lần, 3-4 ngày sau lại thay bằng thuốc: Lá mỏ quạ tươi, lá thòng bong, lá hàn the 3 vị bằng nhau giã nát, đắp lên vết thương nhưng chỉ 2-3 ngày mới thay băng 1 lần (tạp chí đông y tháng 4-4966).

Chữa chứng tiểu tiện khó khăn, nước tiểu đỏ

Thòng bong 24g cho 400ml nước, đun sôi khoảng 15 phút, có thể thêm chút đường, uống thay trà trong ngày.

Có thể thay thế bằng các vị thuốc sau: Thòng bong 100g, mang tiêu 100g, hổ phách 40g, bằng sa 20g. Tất cả tán thành bột, uống ngày 5 – 8g, chia 3 lần, chiêu với nước ấm.

Chữa bỏng lửa (bỏng nhẹ, vết thương hẹp)

Thòng bong 25g, đốt tồn tính, nghiền thành bột mịn, trộn với ít dầu vừng bôi, rửa sạch vết thương vào chỗ bị bỏng.

Sản phụ ít sữa

Thòng bong 12 – 24g, rửa sạch, đổ 400ml nước, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng liền 5 ngày.

Chữa ăn uống khó tiêu, bụng trướng đầy do thấp trệ

Thòng bong 20g, bạch truật 8g, cam thảo 2g. Đổ 500ml nước sắc còn 150ml, chia 2 lần uống trong ngày. Uống sau ăn 15 phút. Uống 5 – 10 ngày.

Toàn thân phù thũng, bụng trướng như cái trống, nằm không thở được

Hải kim sa 15g, hạt Bìm bìm (khiên ngưu tử) 30g – một nửa để sống một nửa sao chín, Cam toại 15g; tất cả nghiền thành bột mịn, trộn đều. Mỗi lần dùng 8g bột thuốc sắc với một bát nước, uống vào trước bữa ăn hàng ngày (Y học phát minh).

Chữa viêm gan

Hải kim sa 15g, Nhân trần 30g, Xa tiền thảo 20g; sắc nước uống mỗi ngày một thang (Giang Tây thảo dược).

Đi lị ra máu

Dây và lá thòng bong 60-90g, sắc kỹ với nước, chia thành 2-3 lần uống trong ngày (Phúc Kiến dân gian thảo dược).

Chữa ỉa chảy (phúc tả)

Thòng bong cả cây, sắc nước uống (Mân Nam dân gian thảo dược).

Chữa Di tinh, mộng tinh (mộng di)

Dây thòng bong đốt tồn tính, nghiền mịn; mỗi lần dùng 4-6g hoà với nước sôi uống (Phúc Kiến dân gian thảo dược).

Chữa đái ra dưỡng chấp (cao lâm)

Dùng Hải kim sa 40g, Hoạt thạch 40g, Cam thảo 10g; tất cả đem tán nhỏ, trộn đều. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 8g; dùng nước sắc với khoảng 20g Mạch môn (củ tóc tiên) hoặc 10g Cỏ bấc đèn (đăng tâm thảo) để chiêu thuốc (Thế y đắc hiệu phương).

Chữa tiểu tiện lẫn sỏi sạn (thạch lâm)

Dùng Hải kim sa 30g, Hoạt thạch 30g, Bạch mao căn (rễ cỏ tranh) 30g, Kim tiền thảo 60g, Xa tiền thảo (cỏ mã đề) 12g; sắc kỹ với nước, chia 3 phần uống trong ngày (Lâm sàng thường dụng Trung dược thủ sách).

Chữa tiểu tiện xuất huyết

– Hải kim sa tán thành bột mịn; ngày uống 3 lần, mỗi lần 8g, hoà với nước đường cùng uống (Phổ tế phương).

– Hải kim sa (chỉ dùng dây), Biển súc (dân ta còn gọi là cây càng tôm, cây xương cá; tên khoa học: Polygonum aviculare L. , họ Rau răm) – mỗi thứ 15- 20g, sắc nước uống (Tứ Xuyên Trung thảo dược).

Trà lợi tiểu – Dùng trong các trường hợp tiểu tiện khó khăn

Hải kim sa 60- 90g, sắc với nước, thêm chút đường vào uống thay trà trong ngày (Phúc Kiến dân gian trung thảo dược)

Chữa viêm tuyến vú

Hải kim sa 25- 30g, sắc kỹ với nửa phần nước nửa phần rượu, chia 3 phần uống trong ngày (Lâm sàng thường dụng Trung dược thủ sách).

Phụ nữ ra nhiều bạch đới (đới hạ)

Dùng dây thòng bong 1 lạng, cắt thành những đoạn nhỏ, nấu kỹ với thịt lợn nạc thành món hầm; bỏ bã thuốc, ăn thịt và uống nước canh (Giang Tây dân gian thảo dược nghiệm phương)

Chữa mụn rộp loang vòng

Dây và lá thòng bong tươi đem giã nát, đắp vào nơi bị bệnh ngày 2 lần (Lâm sàng thường dụng Trung dược thủ sách).

Ong vàng đốt bị thương

Dùng lá thòng bong tươi giã nát, đắp vào chỗ bị thương (Quảng Tây Trung thảo dược).

Lưu ý khi sử dụng bài thuốc từ cây thòng bong

Mặc dù mang lại khá nhiều công dụng chữa bệnh, song khi sử dụng các bài thuốc từ cây thòng bong, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý dưới đây để tránh gây ra những ảnh hưởng đến sức khoẻ:

• Người tì vị hư hàn, người thận dương hư, tiểu nhiều không nên dùng.
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú nên thận trọng khi sử dụng dược liệu.
• Các bài thuốc từ thòng bong đều có nguồn gốc tự nhiên nên cần một khoảng thời gian nhất định mới phát huy được hiệu quả, người bệnh nên kiên trì.
• Các bài thuôc kể trên chỉ có tác dụng hỗ trợ, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM:

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
– MÓN NGON CÙNG SÂM: Gà Tiềm Thuốc Bắc

– MÓN NGON CÙNG SÂM: Nhân sâm hầm thịt heo