BÀI 864 – Xuyên tâm liên: Kháng sinh thực vật dùng để điều trị COVID-19

Xuyên tâm liên là một vị thuốc kháng sinh thực vật, dùng để hạ sốt, trị viêm họng, viêm đường hô hấp, tiêu chảy hay dùng để giải độc. Gần đây, Việt nam đã đưa Xuyên Tâm Liên vào làm thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19. Những thông tin mới nhất về cây thuốc này sẽ được chúng tôi cập nhật ngay sau đây.

Vị thuốc tiềm năng trong phòng chống COVID-19

Tại hội nghị giao ban trực tuyến giữa các tỉnh thành ngày 16/7, PGS-TS Lương Ngọc Khuê (Cục trưởng Quản lý Khám, chữa bệnh) cho biết:

“Xuyên tâm liên là phương thuốc rất kinh điển trong những năm đất nước còn nghèo khó, từng dùng để chữa bách bệnh. Vừa qua, một số nước đã đưa vào điều trị và cũng thấy hiệu quả nên chúng ta có thể đưa vào điều trị trên những bệnh nhân ít triệu chứng, thể nhẹ, kết hợp nâng cao thể trạng, dinh dưỡng. Ngoài ra, các trường hợp F1 cách ly tại nhà có dấu hiệu mệt mỏi cũng có thể xem xét sử dụng vị thuốc này”.

Theo đó, một số nước như Thái Lan, Malaysia, Indonesia ứng dụng trong điều trị Virus Corona và có được nhiều kết quả khả quan. Trước tình hình dịch bệnh nghiêm trọng cũng như các kết quả nghiên cứu thu được, Việt Nam quyết định đưa xuyên tâm liên vào hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân COVID-19.

Xuyên tâm liên là thuốc gì mà có thể hỗ trợ điều trị COVID-19?

Xuyên Tâm Liên là vị thuốc kháng sinh tự nhiên dùng để tiêu độc, thanh nhiệt. Sau giải phóng, nhất là thời kỳ bao cấp, nền kinh tế của nước ta gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn về mọi mặt. Khi đó, xuyên tâm liên được xem là thần dược rẻ tiền, dễ kiếm, có thể chữa được bách bệnh.

Theo thời gian, các thuốc Tây y ngày càng phát triển thì vị thuốc như xuyên tâm liên càng ít được sử dụng. Tuy nhiên, ngày nay, xu hướng tìm về với thuốc nam ngày càng nhiều thì cây thuốc được sử dụng phổ biến trở lại. Hơn nữa, hoạt tính kháng sinh trong cây thuốc đã được công nhận là có khả năng làm giảm các triệu chứng của COVID-19 như ho, khó thở, sốt, đau họng,… khiến nó một lần nữa lại được nhắc tên.

Đặc điểm sinh trưởng, thu hái, bộ phận dùng của Xuyên tâm liên  

Xuyên tâm liên (Andrographis paniculata) là thực vật thuộc họ Acanthaceae (họ ô rô), có rất nhiều tên gọi khác như: Cây lá đắng (khác với cây mật gấu), nhất kiến kỷ, công cộng, nguyên cộng, hùng bút, khô đảm thảo, lam khái liên,….

Theo các nhà thực vật học, cây thuốc được phát hiện lần đầu tiên ở Ấn Độ, sau đó được di cư đến nhiều nước châu Á như Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan,….

Đặc điểm sinh trưởng:

• Là cây thân thảo, thời gian sinh trưởng và phát triển  trong khoảng 1-2 năm. Thân cây có thiết diện vuông tựa như các cây họ hoa môi với các rãnh chạy dọc theo thân. Chiều dài thân từ 30 – 90cm, màu xanh đậm, phân thành rất nhiều cành con. 
• Lá mọc đối, có hình mác hoặc hình trứng dài nhưng 2 đầu nhọn, 2 mặt lá màu xanh, nhẵn. 
• Hoa mọc ở nách lá hay ngọn cành, màu trắng và ở giữa có một điểm màu hồng.
• Quả Nang, có hạt dạng thuôn dài bên trong.

Thu hái

Dược liệu được trồng nhiều tại các tỉnh như Hòa Bình, Bắc Giang, Lạng Sơn, Bắc Ninh. Thảo dược được thu hái chủ yếu vào mùa xuân khi cây chuẩn bị ra hoa vì lúc này lượng hoạt chất đạt được lý tưởng nhất.

Sau khi thu hoạch, đem về phơi khô để dành làm thuốc. Hiện nay, nó được bào chế thành dược phẩm trong chuyên ngành y tế và sử dụng rộng rãi dưới dạng thuốc viên trong đời sống.

Bộ phận dùng

Toàn bộ cây từ lá, thân đến rễ đều có thể sử dụng để chữa bệnh.

Thực hư về tác dụng của Xuyên tâm liên trong điều trị COVID-19

Xuyên tâm liên trước kia đã được các nhà khoa học thuộc Đại học Jadavpur (Ấn Độ) nghiên cứu và đưa vào điều trị các bệnh về đường hô hấp như nhiễm trùng, ho, đau họng hay trị cảm cúm.

Nhận thức được tầm nguy hiểm của đại dịch COVID-19, vào giai đoạn sớm năm 2019 khi đại dịch mới xuất hiện. Các nhà khoa học tại đây cũng đã nghiên cứu và tận dụng đặc tính kháng sinh của loại thảo dược này.

Trong cây xuyên tâm liên có các thành phần terpenoid như Andrographolide và Flavonoid như Dihydroxy Dimethoxy Flavone có khả năng ức chế virus Corona bằng cách bất hoạt enzyme protease của nó.

Đặc biệt là Andrographolide không chỉ có khả năng ức chế sự phân chia của virus, nó còn kết hợp với một số hoạt chất trong cây làm tăng sức đề kháng cho cơ thể. Dự phòng các tổn thương trên gan và tim mạch, là ưu điểm vượt trội so với các loại thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19 khác

Nghiên cứu về sử dụng xuyên tâm liên cũng được thực hiện tại một số quốc gia khác:

• Tại Indonesia: Đại học Airlangga đã công bố xuyên tâm liên chứa Andrographolide có tiềm năng là chất bất hoạt 6LU7: protease chính của coronavirus. Nó cũng ngăn cản các tế bào bạch cầu tiết ra các cytokine và các sản phẩm khác của quá trình viêm.
• Tại Trung Quốc: Nó được sử dụng để bào chế ra một chế phẩm có tên “Xiyanping” dùng để điều trị COVID-19. Thuốc này dựa trên hoạt tính kháng sinh của thảo dược với thành phần trong cây như: 9-dehydro-17-hydro-andrographolide có tác dụng kháng virus, kháng viêm, giải độc. Nhờ các hiệu quả thực sự trên lâm sàng, thuốc hiện được cấp phép và sử dụng rộng rãi tại Trung Quốc. 
• Tại Thái Lan: Năm 2020 Viện nghiên cứu y học cổ truyền Thái Lan đã tiến hành cuộc thử nghiệm trên dược liệu. Các bệnh nhân nhiễm COVID-19 có triệu chứng như sốt, ho, đau đầu,… được cho uống 180mg xuyên tâm liên mỗi ngày và chỉ sau 3 ngày, tình trạng sức khỏe đã được cải thiện nhanh và hiệu quả rõ rệt so với nhóm bệnh nhân không được sử dụng. 

Tác dụng của cây xuyên tâm liên rất tốt nhưng các nước kể trên cũng đề xuất nghiên cứu thêm một số dược liệu có khả năng hỗ trợ điều trị COVID-19 khác cần được xem xét như Thanh hao hoa vàng, diệp hạ châu (cây chó đẻ), cam thảo, kim ngân hoa, Sâm Ấn Độ,…

LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM:

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
– Đông Trùng Hạ Thảo và 5 tác dụng tuyệt vời với cơ thể
– Truyền thuyết về loài nhân sâm “biết đi”