Cỏ tranh

Mô tả cây

• Cây thân thảo, cao 0,6-1,2m. Thân rễ khỏe chắc,  màu trắng phủ nhiểu vẩy, có lông cứng
• Lá hình rải dẹp, dài, thuôn nhọn ở đầu, nhẵn hoặc có lông ở mặt dưới, mặt trên và mép lá ráp. Lá non màu lục nhạt. Mép lá sắc.
• Cụm hoa hình chùy nhưng hình bắp dài 5-20cm màu trắng , bông nhỏ màu tím nhạt . Hoa có 2 nhị , chỉ rất dài , bao phấn thuôn hình dải.
• Mùa hoa quả : quanh năm

Phân bố

• Cây ưa sáng, sống dai, có thể mọc trên mọi loại đất, có khả năng chịu hạn cao.
• Ở Việt Nam, cỏ tranh phân bố ở khắp nơi từ các đảo, vùng đồng bằng, trung du , miền núi đến độ cao hơn 2000m.

Bộ phận dùng

Thân rễ.

Thành phần hóa học

• Cỏ tranh non chứa protein 6,56%, Ca 0,39%, N 1.05% , P 0,22%, tinh bột 10,07%, vitamin A và C.
• Thân rễ chứa đường toàn phần.

Tính vị

• Rễ có vị ngọt, tính hàn.
• Hoa có vị ngọt tính mát.

Công dụng và liều dùng

• Tính chất theo tài liệu cổ: Bạch mao căn có vị ngọt tính hàn, hoa có vị ngọt tính ôn. Vào ba kinh tâm, tỳ, vị, có tác dụng trừ phục nhiệt, tiêu ứ huyết, lợi tiểu tiện, dùng chữa nội nhiệt phiền khái, tiểu tiện khó khăn, đái ra máu, thổ huyết, máu cam.
• Rễ cỏ tranh có tác dụng thông tiểu tiện và tẩy độc cơ thể. Còn dùng chữa sốt nóng, khát nước, niệu huyết, thổ huyết.
• Liều dùng 10-40g dưới dạng thuốc sắc

Đơn thuốc có cỏ tranh

1. Chè lợi tiểu: Râu ngô 40g, xa tiền 25g, rễ cỏ tranh: 30g, hoa cúc 5g, tất cả thái nhỏ, trộn đều. Mỗi lần cân 50g pha thành 0,75 lít chia uống trong ngày vào lúc khát
2. Trẻ em 6-14 tuổi, ngày cân 25g pha với 350ml chia uống trong ngày vào lúc khát
3. Như thần thang (Thánh huệ phương) chữa phổi nóng, hen có cử: sinh mao căn sắc uống lúc còn nóng vào sau bữa ăn
4. Ma căn, chữa đái ra máu: bạch mao căn, khương than, thêm mật ong trắng, sắc uống

Chú thích:

Lá non dùng cho trâu, bò, ngựa ăn rất tốt. Lá già dùng để lợp nhà.