Chành rành

Mô tả

• Cây bụi hay cây gỗ nhỏ có vỏ trắng. Lá có cuống rất ngắn, dạng bay thuôn hay thuôn ngọn giáo, dạng góc hay thót lại ở gốc, thót lại, nhọn hay tù với một mũi ở đỉnh, dạng màng nhẵn hay có lông lún phún trên gân chính và cuống lá, dài 5-15cm, rộng 15-25mm.
• Hoa thành ngù hay chùm. Quả dạng quả nang, dài 15-22mm, có 2-3 cánh nguyên, tròn tròn, dạng màng.

Phân bố

Loài của Ấn Độ, Đài Loan, Lào, Việt Nam, Inđônêxia, Malaixia, Ôxtrâylia. Ở nước ta, cây mọc trên các đồi cát dọc bờ biển, khắp nơi tới độ cao dưới 250m. Thu hái các bộ phận của cây quanh năm.

Bộ phận dùng

Lá và vỏ cây – Folium et Cortex Dodonaeae.

Thành phần hoá học

Cây chứa saponin, 0,02% alcaloid và glucosid, nhựa và tanin. Lá chứa b-sitosterol và stigmatosterol. Hạt chứa 3,42% dodonin.

Tính vị, tác dụng

Lá vò ra có mùi hơi thơm. Lá hạ nhiệt, làm ra mồ hôi. Vỏ và gỗ làm se, hạ sốt.

Công dụng, chỉ định và phối hợp

Lá hãm uống dùng trị sốt. Còn dùng chữa thống phong và thấp khớp, trị các vết thương sưng phù và bỏng. Vỏ gỗ nấu nước tắm và chườm nóng làm se. Cây, hạt được dùng để làm thuốc duốc cá.