BÀI 1188 – Dây thìa canh với các tác dụng chữa tiểu đường, béo phì, điều trị cao huyết áp ai cũng nên biết

Dây thìa canh là một loại cây thuốc quý của nước ta, có tác dụng tốt trong hỗ trợ điều trị nhiều bệnh, đặc biệt là bệnh tiểu đường. Tác dụng này đã được các nhà khoa học trên thế giới công nhận. 

Dây thìa canh là gì?

Dây thìa canh còn gọi là dây muôi, lõa ti rừng,… là loại dây leo có chiều cao khoảng 6 – 10 m. Cây có nhựa mủ màu trắng, thân có các lóng dài khoảng 8 – 12 cm, đường kính 3 mm và có lỗ bì thưa. Dây thìa canh sao khô thường được sử dụng để pha với nước ấm và uống như trà mỗi ngày nhằm phòng chống và cải thiện bệnh tiểu đường, đồng thời giúp điều hòa mỡ máu.

• Tên khác: Dây muôi, lõa ti rừng
• Tên khoa học: Gymnema sylvestre
• Họ: Asclepiadoideae

Dây thìa canh được tìm thấy và sử dụng ở Ấn Độ từ năm 2000. Đặc biệt loại cây này phát triển nhiều nhất ở thung lũng Paltacot miền Trung Nam Ấn Độ. Ngoài ra, cây còn phân bố ở nhiều nước như Indonesia và Trung Quốc.

Bên cạnh đó, dây thìa canh còn được tìm thấy ở Việt Nam vào năm 2006 tại các tỉnh Hải Hưng, Ninh Bình, Hải Phòng, Thanh Hóa và Hà Bắc. Hiện tại, cây được trồng mở rộng tại các vùng ở Thái Nguyên và Nam Định.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản:

• Bộ phận dùng: Toàn thân
• Thu hái: Quanh năm
• Chế biến: Sau thu hoạch đem rửa sạch và phơi khô
• Bảo quản: Nơi khô thoáng, tránh ẩm thấp và ánh nắng mặt trời

Đặc điểm nhận dạng Dây thìa canh

Là loại dây leo có chiều cao khoảng 6 – 10 m. Cây có nhựa mủ màu trắng, thân có các lóng dài khoảng 8 – 12 cm, đường kính 3 mm và có lỗ bì thưa.

Lá dây thìa canh có phiến hình trứng ngược hoặc bầu dục với chiều rộng 2,5 – 5 cm và dài 6 – 7 cm. Đầu lá nhọn có mũi và gân phụ 4 – 6 cặp. Gân có thể thấy rõ ở mặt dưới và nhăn lúc khô. Cuống lá dây thìa canh dài 5 – 8 mm.

Hoa của cây nhỏ, xếp thành xim dạng tán ở nách lá và có màu vàng. Đài có lông mịn và rìa lông, tràng không lông ở mặt ngoài, còn tràng phụ 5 răng. Quả đại có chiều dài 5,5 cm. Hạt dẹp có lông mào dài 3 cm.

Dây thìa canh có tác dụng gì?

Chữa tiểu đường

Cơ chế hoạt động của dây thìa canh:

Khoa Dược, Viện Khoa học Y khoa Hind, Mau, Ataria, Sitapur, Uttar Pradesh, Ấn Độ, Giáo sư, Khoa Dược, Đại học Y King George, Lucknow, Uttar Pradesh, Ấn Độ đã tiến hành thử nghiệm về hiệu quả của cây dây thìa canh trên chuột mắc dối loạn mỡ máu (Khi cho chúng ăn chế độ ăn nhiều chất béo trong suốt 4 tuần) để đánh giá hiệu quả của cây dây thìa canh.

Kết quả chiết suất dây thìa canh đã giúp cải thiện đáng kể lượng lipid.

• Tổng lượng Cholesterol, Triglyceride, Lipoprotein mật độ rất thấp và Lipoprotein mật độ thấp giảm đáng kể.
• Trong khi đó giá trị Lipoprotein mật độ cao lại tăng.

Từ nghiên cứu hiện tại có thể kết luận rằng dây thìa có tác dụng hạ đường huyết hiệu quả. Do đó dây thìa canh có thể được sử dụng như một thảo dược trong điều trị rối loạn lipid máu, hỗ trợ cho việc điều trị bệnh tiểu đường.

Dây thìa canh chữa bệnh tiểu đường rất tốt. Hoạt chất chính trong Dây thìa canh là gymnemic acid, với cơ chế tác dụng của đã được xác định là tăng tiết insulin của tuyến tuỵ, tăng cường hoạt lực của insulin, ức chế hấp thu glucose ở ruột, làm tăng hoạt tính của men hấp thu và sử dụng đường, giảm cholesterol và lipid máu.

Đến nay đã có khoảng 70 nghiên cứu về Dây thìa canh trên thế giới, bao gồm cả nghiên cứu trên động vật và người, các nghiên cứu đã cho thấy tác dụng giảm đường huyết rất rõ rệt của dây thìa canh. Kết quả nghiên cứu đề tài được công bố trên tạp chí Dược học – Bộ y tế số 391 tháng 11/2008 cho thấy dây thìa canh tại Việt Nam cũng cho tác dụng hạ đường huyết như dây thìa canh ở nhiều nước khác.

Tác dụng dây thìa canh trị tiểu đường là hạ đường huyết của dây thìa canh có những điểm tương đống như insulin nhanh: đỉnh tác dụng hạ đường huyết ở 2h và duy trì đến 4h; mức độ hạ đường huyết tương đương ở thời điểm 2h và 4h. Ngoài ra trên một số nghiên cứu khác cho thấy tác dụng giảm cholesterol máu giảm béo phì cũng rất hiệu quả.

Như vậy dây thìa canh có thể ứng dụng điều trị cho cả bênh nhân tiểu đường tuýp 1 hoặc tuýp 2 phối hợp với các thuốc điều trị khác để kiểm soát và làm giảm đường huyết, ổn định kéo dài hàm lượng đường huyết, phòng ngừa biến chứng, giảm cholesterol và lipid trong máu, nâng cao đời sống tình dục của bệnh nhân tiểu đường Nam giới. Hiệu quả sẽ rất khả quan đạt được sau đợt dùng 2-3 tháng, kết hợp với chế độ ăn uống và tập thể dục đều đặn.

Tác dụng của dây thìa canh dựa trên số liệu thực tế:

Có thể nói việc tìm ra cây dây thìa canh tại Viêt Nam – một dược liệu quý hiếm, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tiểu đường và mỡ máu, mở ra triển vọng lớn ứng dụng các cây thuốc quý Việt Nam cho sức khoẻ con người – một hướng giải pháp an toàn lâu dài cho bệnh nhân tiểu đường luôn sống vui khỏe.

Theo thống kê 2002, tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường ở nước ta là 40%, trong đó người từ 30 tuổi đến 64 tuổi là 2,7% (tương đương với gần 2 triệu người).
Đặc biệt là khu vực thành thị, có tỷ lệ là 4,4%.

Đây là căn bệnh hầu hết đều phát hiện ra bệnh khi đã bước sang giai đoạn nặng, mà đa số người bệnh đã không thể phát hiện và được điều trị kịp thời. Căn bệnh này gây ra những biến chứng về thần kinh cho 44% người bệnh đái đường ở nước ta và 71% số bệnh nhân có những biến chứng về thận, còn lại 8% bị biến chứng về mắt, cùng các biến chứng về tim mạch, khớp khác… Đặc biệt nguy hiểm là các biến chứng có thể dẫn đến tàn phế hoặc tử vong.

Trong nhiều những kết quả nghiên cứu hiện đại đã thấy cơ chế tác dụng của cây thìa canh là cơ chế kép.Cụ thể là các nghiên cứu đã được thực hiện trên động vật đã được gây tiểu đường đã cho thấy cây thìa canh còn có tác dụng ngăn đường tăng cao. Ngoài ra, qua nghiên cứu các nhà khoa học còn thấy xuất hiện các tế bào vị giác có cấu trúc giống như các tế bào hấp thu đường, gồm những phân tử được sắp xếp giống cấu trúc cảu phân tử đường glucoza, làm các tế bào này không bị khích động bởi đường và đồng thời không hấp thu đường trong ruột.

Thìa canh có tác dụng đặc biệt với người bệnh đái đường là làm ổn định hàm lượng đường huyết trong cơ thể, nên là bài thuốc hiệu quả để phòng ngừa và phòng chống được những biến chứng bệnh mà căn bệnh đái tháo đường gây ra.

Về dược tính thì theo các kết quả nghiên cứu cho rằng, trong Thìa canh các thành phần có tính kích thích dạ dày, lợi tiểu, bổ dưỡng và làm giảm đường trong máu. Ngoài ra nó còn có tác dụng này gây ức chế thần kinh cao hơn là tương tác hóa học.

Tác dụng này quá đặc biệt, nhất là với vị ngọt, bởi vậy cho nên các vị ngọt khác nhau của đường, đại diện như acide amine, cùng các chất ngọt hóa học tất cả đều mất mà phải nhiều giờ sau thì mới phục hồi được vị giác, tuy vậy kháng thể chống lại gurmarin có trong huyết thanh lại có khả năng rút ngắn thời gian này và khi tiêm vào động mạch chất gurmarin lại không làm mất đi vị giác của ngọt. Do đó rất nhiều người đã khẳng định rằng gurmarin đã tác dụng trên đỉnh của tế bào vị giác, bởi vậy nên có lẽ nó đã bám lên các thụ thể proteine của vị giác ngọt.

Tuy nhiên, tính hạ đường huyết lại được thể hiện khác trong một nghiên cứu so sánh cây Thìa canh với tolbutamide trên các con chuột lớn trong 1 tháng, cuối cùng kết quả cho thấy thực chất cây Thìa canh có tác dụng hạ đường huyết tương đương với tolbutamide.

Một thí nghiệm được nghiên cứu trên 22 bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường tuýp II: các nhà nghiên cứu đã cho ho uống cao Thìa canh, từ 18 – 20 tháng kết hợp cùng với thuốc trị tiểu đường khác thì kết quả cho thấy nhóm mà được uống thìa canh này giảm đã đường đồng thời giảm hemoglobine A1C đáng kể và kéo theo tăng lượng Insuline tiết ra từ tụy tạng. Chính lượng thuốc trị căn bệnh đái đường cũng giảm đi và trong đó có 5 người sau đó có thể bỏ thuốc hoàn toàn.

Ngoài tác dụng chữa tiểu đường, dây thìa canh còn có những tác dụng khác chữa bệnh rất hiệu quả:

Chống bèo phì

Thêm một nghiên cứu của các nhà khoa học Ấn độ được tiến hành trên cơ thể chuột Wistar được cho ăn chế độ nhiều chất béo, tạo ra cơ thể chuột béo phì. Các nhà khoa học đã tiến hành cho chuột Wistar sử dụng dịch chiết dây thìa canh liên tục trong 21 ngày, sau đó tiến hành đo các chỉ số và kiểm tra cân nặng trên cơ thể chuột.

Kết quả của nghiên cứu cho thấy chiết xuất dây thìa canh có tác dụng chống béo phì. Nghiên cứu mô bệnh học cũng được thực hiện, chiết xuất dây thìa canh làm giảm đáng kể lipid trong máu, leptin, insulin, glucose, apolipoprotein B và LDH. Trong khi nó làm tăng đáng kể nồng độ HDL-cholesterol, apolipoprotein A1 và enzyme chống oxy hóa trong mô gan. Nghiên cứu mô bệnh học cho thấy không có thay đổi bệnh lý.

Giảm mỡ máu

Từ những thí nghiệm ở những con chuột đã được uống dịch chiết cao từ lá thìa canh, chất kết tủa của dịch chiết ở môi trường acide và đồng thời phân tách cột của Gymnemagenin, nhưng họ không cho chuột uống thuốc tự do rồi lấy nó phân tích mà họ phân tích lượng steroide tiết ra theo phân.

Mặc dù thể trọng và số lượng thức ăn nạp vào không thay đổi đáng kể, nhưng lượng GSF tách rời theo cột làm cho tăng lượng steroide tiết ra theo phân, nhất là những acide mật phụ thuộc vào steroide trung tính hay acide cholic. Kết quả trên cho thấy lá thìa canh làm tăng sự bài tiết các cholesterol xấu và acide cholic theo phân.

Hỗ trợ điều trị cao huyết áp

Các nghiên cứu trên cũng đồng thời rút ra kết luận, thìa canh có thể hạ huyết áp xuống thấp hơn. Đây là tin vui cho người bệnh tiểu đường mà bị cao huyết áp.

Điều hòa miễn dịch

Nghiên cứu được tiến hành trên cơ thể chuột của các nhà khoa học tại  Đại học Banara Hindu và Đại học tự trị Udai Pratap, Varanasi, Ấn Độ. Nghiên cứu phát hiện chiết xuất dây thìa canh tăng cường đáng kể (<0,05) việc tạo NO và ROS trong các đại thực bào và tăng sinh tế bào lympho.

Những phát hiện này cho thấy chiết xuất dây thìa canh kích thích cả hai thành thành phần myeloid và lymphoid trong hệ thống miễn dịch chuột, do đó có thể khôi phục chức năng miễn dịch bẩm sinh.

Thông qua nghiên cứu này, các nhà khoa học đã tìm ra thêm một đặc tính vô cùng quý giá của cây thìa canh đó là tác dụng điều hòa miễn dịch.

Cách dùng dây thìa canh chữa tiểu đường và các bệnh khác

• Chuẩn bị: 50g thìa canh khô, 1 ấm đun hoặc 1 bình giữ nhiệt
• Cách chế biến: Đem rửa thìa canh 1 lần qua nước sạch một lần, bỏ thìa canh vào ấm đun, thêm khoảng 1,5 lít nước. Đun sôi và duy trì sôi nhỏ lửa thêm khoảng 15 phút cho ngấm (Đến khi thấy cạn nước còn một nửa) thì có thể sử dụng được.
• Cách dùng: Thời điểm dùng thìa canh tốt nhất là sau bữa ăn, đây là thời điểm giúp bệnh nhân hạ đường huyết tốt nhất.

Nước uống có mùi vị thơm, dễ uống và đặc biệt không gây cảm giác ngái khó chịu khi sử dụng. Dây thìa canh cũng không đắng như mướp đắng nên rất tiện khi sử dụng lâu dài hàng ngày.

Có thể dùng kết hợp dây thìa canh với cây Nở ngày đất để tăng cường hiệu quả điều trị bệnh Tiểu đường và ổn định đường huyết (Nở ngày đất là cây thuốc quý mới được phát hiện và sử dụng ở Việt Nam, cây có tác dụng hỗ trợ điều trị tiểu đường, ổn định huyết áp, hỗ trợ điều trị bệnh gút và giúp hạ mỡ máu …..)

Tác dụng phụ của dây thìa canh

Không gây bất kỳ tác dụng phụ nào đối với người sử dụng. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, trẻ nhỏ dưới 16 tuổi hoặc bệnh nhân đang bị tiêu chảy nên hạn chế dùng.

Một số tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi người bệnh dùng dây thìa canh không đúng cách như:

• Hoa mắt, váng đầu: Nguyên nhân gây nên hiện tượng này là do bệnh nhân dùng thìa canh quá liều khiến đường huyết bị giảm đột ngột. Bên cạnh đó, triệu chứng này xuất hiện cũng có thể là do người bệnh dùng thuốc khi bụng đang trống rỗng
• Đầy bụng, gây khó chịu: Nguyên nhân có thể là do bệnh nhân dùng nước sắc dây thìa canh để qua đêm khiến nước thuốc bị hỏng hoặc biến chất

Lưu ý khi sử dụng dây thìa canh làm thuốc

Khi sử dụng dây thìa canh, bệnh nhân nên tuân theo những gợi ý sau đây để tránh tình trạng bệnh không khỏi mà ngày càng nặng.

• Dây thìa canh là loại dây leo nên rất dễ nhầm lẫn với các loại dây leo khác. Vì theo nhà thực vật học, có đến 3000 giống cây có hình dáng tương tự dây thìa canh. Vì vậy, người bệnh không nên tự ý thu hái thìa canh từ tự nhiên.
• Nên lựa chọn đúng dây thìa canh chuẩn bằng cách nhai sống lá tươi rồi ăn thử một ít đồ ăn ngọt. Nếu bị mất cảm giác của vị ngọt thì đó chính là dây thìa canh chuẩn. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do hoạt chất Peptide Gurmarin trong lá thảo dược tác động lên tế bào vị giác trên lưỡi và làm mất cảm giác ngọt trong vòng 2 – 4 giờ
• Chọn mua sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được trồng ở nơi đảm bảo vệ sinh, đất và nước không bị ô nhiễm
• Nên tuân thủ đúng chỉ định liều dùng và thời gian sử dụng

Như vậy, dây thìa canh có tác dụng hỗ trợ điều trị và phòng chống bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, để bài thuốc từ thảo dược tự nhiên này mang lại tác dụng điều trị cao và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh vẫn nên tham khảo chuyên gia về cách sử dụng và liều lượng dùng.

:

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
– Đông Trùng Hạ Thảo và 5 tác dụng tuyệt vời với cơ thể
– Truyền thuyết về loài nhân sâm “biết đi”